Бронетехникалық жүйелерде қолдану үшін карбонизацияланған материал компоненттерінің бактерияға қарсы қасиеттерінің тиімділігін зерттеу

Авторлар

  • Е.А. Мұсатай Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, əл-Фараби д., 71, Алматы, Қазақстан
  • М.И. Тулепов Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, əл-Фараби д., 71, Алматы, Қазақстан

DOI:

https://doi.org/10.18321/cpc23(3)359-369

Кілт сөздер:

көміртекті материалдар, бактерияға қарсы қасиеттер, бронетехника, ауа ластануы, тежелу аймағы, антагонистік белсенділік

Аңдатпа

Атмосфералық ауаның ластануы – қазіргі заманның ең өзекті экологиялық және әлеуметтік мәселелерінің бірі болып табылады. Бұл жұмыста күріш қабығы негізінде жоғары сіңіру қабілеті мен айқын антибактериалды қасиеттерге ие көміртекті-кремнийлі сіңіргіштерді әзірлеу ұсынылған. Зерттеудің ғылыми жаңалығы - материалдың морфологиясын, фазалық құрамын және функционалды топтарын кешенді зерттеу және оның биоцидтік белсенділігін бағалау. Сканирлеуші электрондық микроскопия шикі материалдың ретсіз құрылымынан 850 °C температурада карбонизациядан кейінгі кеуекті аморфты бетке өтуді анықтады. Рентгенофазалық талдау орташа кристаллит мөлшері 0,5 нм болатын аморфты көміртектің бар екенін көрсетті, ал FTIR спектроскопия Si-C байланыстарының түзілуін растады, бұл антибактериалды белсенділіктің артуымен байланысты. Bacillus paramycoides және Pseudomonas koreensis бактерияларына қарсы биологиялық сынақтар 38 мм және 44 мм дейін өсудің тежелу аймақтарын көрсетті, ал антагонистік белсенділік индексі 77,4-ке жетті. Ең айқын әсер Pseudomonas koreensis-қа қатысты байқалды, бұл сіңіргіштің антибактериалды әсерінің селективті сипатын растайды. Алынған нәтижелер әзірленген сіңіргіштердің өмірді қолдау жүйелерінде, соның ішінде аэрозольдік және биологиялық қауіптерден кешенді қорғаныс қажет болған жабық кеңістіктерде функционалды сүзгілеуші материалдар ретінде әлеуетін көрсетеді.

Әдебиеттер тізімі

(1) D.A. Vallero. Fundamentals of Air Pollution, Elsevier, (2007). Crossref

(2) S. Tsoli, G.B. Ploubidis, O.I. Kalantzi. Particulate air pollution and birth weight: A systematic literature review, Atmos. Pollut. Res. 10 (2019) 707–717. Crossref

(3) D.H. Park, Y.H. Joe, A. Piri, et al. Determination of air filter anti-viral efficiency against an airborne infectious virus, J. Hazard. Mater. 402 (2020) 122640. Crossref

(4) A. Roy, C. Mishra, S. Jain, N. Solanki. A review of general and modern methods of air purification, J. Therm. Eng. 4 (2018) 1801–1815. Crossref

(5) H.V. Krigmont. Development of the disinfecting air filter, Lect. Notes Electr. Eng. 991 (2023) 351–358. Crossref

(6) S.L. Chen, S.W. Chang, Y.J. Chen, H.L. Chen. Possible warming effect of fine particulate matter in the atmosphere, Commun. Earth Environ. 2 (2021) 1–8. Crossref

(7) B. Sun, J. Lin, M. Liu, et al. In situ biosynthesis of biodegradable functional bacterial cellulose for high-efficiency particulate air filtration, ACS Sustain. Chem. Eng. 10 (2022) 419–428. Crossref

(8) R. Al-Attabi, Y. Morsi, J.A. Schütz, et al. Flexible and reusable carbon nano-fibre membranes for airborne contaminants capture, Sci. Total Environ. 754 (2021) 142231. Crossref

(9) D.A. Christopherson, W.C. Yao, A.R. Sedaghat. High-efficiency particulate air filters in the era of COVID-19: Function and efficacy, Otolaryngol. Head Neck Surg. 163 (2020) 3–9. Crossref

(10) T.H. Lim, S.Y. Yeo, S.H. Lee. Multidirectional evaluations of a carbon air filter to verify their lifespan and various performances, J. Aerosol Sci. 123 (2018) 38–45. Crossref

(11) Y. Gao, E. Tian, Y. Zhang, et al. Utilizing electrostatic effect in fibrous filters for efficient airborne particles removal: Principles, fabrication, and material properties, Appl. Mater. Today 27 (2022) 101369. Crossref

(12) A. Nuraly, A. Mutushev, A. Tuleibayeva, et al. Experimental research on optimizing carbon materials for filtration applications in medicine, Carbon Trends 15 (2024) 100338. Crossref

(13) K. Askaruly, S. Azat, Z. Sartova, et al. Obtaining and characterization of amorphous silica from rice husk, J. Chem. Technol. Metall. 55 (2020).

(14) S.V. Belenov, V.Y. Gebretsadik, V.E. Guterman, et al. Influence of surfactants on morphology and catalytic activity of electrolytic platinum deposits, Condens. Matter Interphase Bound. (Moscow) (2015) 28–37.

(15) M. Minut, M. Diaconu, M. Rosca, et al. Screening of Azotobacter, Bacillus and Pseudomonas species as plant growth-promoting bacteria, Processes 11 (2023) 80. Crossref

(16) Y. Li, M. Biisembaev, Q. Gong, et al. Preparation of lotus root-type monolithic-activated carbons with a hierarchical pore structure from rice husks and their adsorption of vitamin B12, ACS Omega 4 (2019) 18930–18935. Crossref

(17) W.L. Nicholson, N. Munakata, G. Horneck, et al. Resistance of Bacillus endospores to extreme terrestrial and extraterrestrial environments, Microbiol. Mol. Biol. Rev. 64 (2000) 548–572. Crossref

(18) Y. Liu, X. Zhang, Y. Zhao. Bacillus paramycoides sp. nov., a novel species isolated from industrial effluent, Int. J. Syst. Evol. Microbiol. 67 (2017) 2070–2075.

Жүктеулер

Жарияланды

2025-10-17

Журналдың саны

Бөлім

Статьи

Дәйексөзді қалай келтіруге болады

Мұсатай, Е., & Тулепов, М. (2025). Бронетехникалық жүйелерде қолдану үшін карбонизацияланған материал компоненттерінің бактерияға қарсы қасиеттерінің тиімділігін зерттеу. Горение и плазмохимия, 23(3), 359-369. https://doi.org/10.18321/cpc23(3)359-369