Қоңыр көмірден алынған гумин қышқылдарының термиялық қасиеттері мен термиялық ыдырау кинетикасы

Авторлар

  • А.П. Науанова Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық зерттеу университеті, Астана, Қазақстан
  • T.O. Хамитова Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық зерттеу университеті, Астана, Қазақстан
  • Р.З. Касенов Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды университеті, Қарағанды, Қазақстан
  • С.Ж. Давренбеков Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды университеті, Қарағанды, Қазақстан
  • У.Б. Тулеуов Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды университеті, Қарағанды, Қазақстан
  • А.Н. Болатбай Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды университеті, Қарағанды, Қазақстан
  • С. Тянах Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды университеті, Қарағанды, Қазақстан
  • Н. Парманбек Ядролық физика институты, Алматы, Қазақстан

DOI:

https://doi.org/10.18321/cpc23(1)83-92

Кілт сөздер:

қоңыр көмір, гумин қышқылдары, термиялық тұрақтылық, энергияның активтенуі, кинетика

Аңдатпа

Осы зерттеуде алғаш рет Кумыскудук және Кузнец кен орындарының қоңыр көмірінен алынған гумин қышқылдарының (ГҚ) жылу тұрақтылығы мен ыдырау кинетикасына кешенді талдау термогравиметриялық әдіспен жүргізілді. Кинетикалық талдау органикалық матрицаның бұзылуы көміртекті құрылымдардың тұрақтануының соңғы кезеңіне қарағанда төменірек активация энергиясын қажет ететінін көрсетті. Киссинджер-Акахира-Санозе (КАС) және Фридман әдістері жақсы сәйкестікті көрсетті. Кумыскудук кен орнының ГҚ жоғары термиялық тұрақтылыққа ие екендігі анықталды, бұл олардың ыдыраудың бірінші кезеңіндегі активация энергиясының Кузнец үлгілеріне қарағанда жоғары болуымен көрінеді. Бұл айырмашылықтар гумин қышқылдарының түзілуінің геологиялық жағдайларымен, соның ішінде минералдық құрамның, ароматтылық дәрежесінің және функционалдық топтардың құрамының өзгерістерімен байланысты болуы мүмкін.

Әдебиеттер тізімі

(1) Perminova IV, Hatfield K, Hertkorn N (2005). Use of Humic Substances to Remediate Polluted Environments: From Theory to Practice. Springer. P. 29-35. Crossref

(2) Muscolo A, Sidari M, Attina E (2007) Journal of Soil Science and Plant Nutrition 7(1):5–20. Crossref

(3) Ampong K, Thilakaranthna MS, Gorim LY (2022) Frontiers in Agronomy 4:45-56. Crossref

(4) Tan KH (2014) Humic Matter in Soil and the Environment: Principles and Controversies (2nd ed.). CRC Press 4:45-56.

(5) Khil’ko SL, Efimova IV, Smirnova OV (2011) Solid Fuel Chemistry 45(6):367-371. Crossref

(6) Sivakova LG, Lesnikova NP, Kim NM, Rotova GM (2011) Solid Fuel Chemistry 45(1):1-6. Crossref

(7) Li Y, Zhang Y, Chang L, ZiC, Liang G, Zhang D, Xie W (2024) Energy Sources, Part A: Recovery, Utilization, and Environmental Effects 46(1): 15319-15330. Crossref

(8) Varma S, Gupta RK (2017) Thermochimica Acta 652:57–65.

(9) Grinhut T, Hertkorn N, Schmitt-Kopplin P, Hadar Y, Chen Y (2011) Environmental Science & Technology 45 (7):2748-2754. Crossref

(10) Válková D, Kislinger J, Pekař M. et al (2007) Journal of Thermal Analysis and Calorimetry 89: 957-964. Crossref

(11) Kolokassidou C, Pashalidis I, Costa CN, Efstathiou AM, Buckau G (2007) Thermochimica Acta 454(2):78–83. Crossref

(12) Sirbu CE, Cioroianu TM, Petre R (2010) Annals of the University of Craiova, Physics 20:120-126.

(13) Zherebtsov SI, Malyshenko NV, Votolin KS, Androkhanov VA, Sokolov DA, Dugarjav J, Ismagilov ZR (2019) Solid Fuel Chemistry 53(3):145-151. Crossref

(14) Rotaru A, Nicolaescu I, Rotaru P, Neaga C (2008) Journal of Thermal Analysis and Calorimetry 92(1):297–300. Crossref

(15) Zykova MV, Bratishko KA, Buyko EE, Azarkina LA, Ivanov VV, Mihalyov DA, Trofimova ES, Danilets MG, Ligacheva AA, Konstantinov AI, Ufandeev AA, Rabtsevich, ES, Drygunova LA, Zima AP, Bashirov SR, Udut EV, Belousov MV (2024) // Molecules 29(7):1530. Crossref

(16) Egelkraut EM, Ziegler R (2017) Journal of Soil Science and Environmental Management 8:109-117.

(17) Popov V.P (2019) Physico-chemical methods of analysis: textbook [Fiziko-khimicheskie metody analiza: uchebnoe posobie] Bauman Moscow State Technical University, Moscow, Russia. – 256 p. (in Russian)

(18) Friedman HL (1964) Journal of Polymer Science 6:183-185. Crossref

(19) Akahira T, Sunose T (1971) Res. Report Chiba Inst. Technol. (Sci. Technol.) 16:22-31.

(20) Kissinger HE (1957) Analytical Chemistry 29:1702-1706. Crossref

Жүктеулер

Жарияланды

2025-03-25

Журналдың саны

Бөлім

Статьи

Дәйексөзді қалай келтіруге болады

Науанова, А., Хамитова T., Касенов, Р., Давренбеков, С., Тулеуов, У., Болатбай, А., Тянах, С., & Парманбек, Н. (2025). Қоңыр көмірден алынған гумин қышқылдарының термиялық қасиеттері мен термиялық ыдырау кинетикасы. Горение и плазмохимия, 23(1), 83-92. https://doi.org/10.18321/cpc23(1)83-92