Бронетехниканың жауынгерлік бөлімінде оқ газдарын бейтараптандыру кезінде жылу беру мен масса алмасудың математикалық моделі

Авторлар

  • Е.А. Мұсатай Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ, әл-Фараби д., 71, Алматы, Қазақстан
  • М.И. Тулепов Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ, әл-Фараби д., 71, Алматы, Қазақстан

DOI:

https://doi.org/10.18321/cpc23(3)311-322

Кілт сөздер:

бронды машиналар, ыдырау кинетикасы, масса алмасу, математикалық модельдеу, 4D-төртөлшемді математикалық модель

Аңдатпа

Мақалада пиротехникалық құрамды (натрий нитраты, ұнтақ темір, белсендірілген көмір) қолдана отырып, жауынгерлік бөлімдегі оқ газдарын бейтараптандыру үшін модель ұсынылды. Пиротехникалық типтегі термохимиялық жүйелер жоғары реакция жылдамдығымен және қарқынды газ және жылу шығарумен сипатталады. Осы қасиеттердің арқасында олар ұнтақ газдарын тиімді бөліп шығаратын және ішкі компоненттерді термиялық және механикалық әсерден қорғайтын тосқауылдар жасау үшін техниканы брондауда қолданылады. Химиялық бейтараптандыру тиімділігінің негізгі факторлары талданды: тотықтырғыштың ыдырау кинетикасы, металл компонентінің тотығуы және көміртектің термиялық ыдырауы. Газдардың пиромассамен әрекеттесуі кезінде жылу берудің, масса алмасудың және химиялық түрленудің математикалық моделі ұсынылған. Сандық талдау азот пен көміртегі оксидтерінің концентрациясының айтарлықтай төмендеуін көрсетеді, бұл экипаждың санитарлық‑гигиеналық жағдайын жақсартады. Әзірленген алгоритмдер бронды машиналардағы ауаны тазарту жүйелерін жобалауға және жаңа пиротехникалық түрлендіргіштерді жасауға қолданылады.

Әдебиеттер тізімі

(1) A.A. Almetwally, M. Bin-Jumah, A.A. Allam. Ambient air pollution and its influence on human health and welfare: An overview, Environ. Sci. Pollut. Res. 27 (2020) 24815–24830. Crossref

(2) Procedure for use in the protection of personnel, weapons, and equipment, Licensed advanced training courses for specialists (2010). URL

(3) P. Mock. ICCT’s comments and technical recommendations on future EURO 7/VII emission standards, Int. Counc. Clean Transp., Berlin (2021).

(4) F. Rodriguez, Y. Bernard, J. Dornoff, et al. Recommendations for post-Euro 6 standards for light-duty vehicles in the European Union, Int. Counc. Clean Transp. Europe, Berlin (2019). URL

(5) Ya.B. Zeldovich. On the theory of propellant and explosive combustion, Zh. Exp. Teor. Fiz. 12 (1942) 498–524 (in Russian). [Also in: Ya.B. Zeldovich, Selected works. Chemical physics and hydrodynamics, Nauka, Moscow, 1984, 374 p.].

(6) V.V. Zuev. Determination of the rate constant of aniline iodination: Methodological guidelines, ITMO Univ., St. Petersburg (2014) 50 p. (in Russian).

(7) G.N. Leonov. Burning surface temperature of nitrocellulose propellants as the determining factor of linear burning rate at high pressures, Electron. Phys.-Tech. J. 2 (2007) 55–62 p. (in Russian).

(8) M.Y. Nemtsev. Numerical modeling of the combustion processes of porous energy materials in a wide range of volume fraction, Diss. Cand. Phys.-Math. Sci., Moscow (2023) 26–30 p. (in Russian).

(9) I.S. Menshov, M.Y. Nemtsev, I.V. Semenov. Numerical modeling of wave processes accompanying combustion of inhomogeneously distributed composite propellant, Comput. Math. Math. Phys. 59 (2019) 1528–1541. Crossref

(10) M.I. Kiryushkina, E.P. Polyakov. Mathematical model of the combustion process of pyrotechnic fuel of porous structure with various methods of removal of gas-generation products from the combustion zone, Izv. TulSU. Tech. Sci. Ser. Thermogasodyn. Heat Mass Transfer 12 (2014) 1 p. (in Russian).

(11) B.G. Trusov. The TERRA software system for modeling phase and chemical equilibria in plasma-chemical systems, Vestn. Bauman MSTU 2 (2011) 1–4 p. (in Russian).

(12) P. Katara. Review paper on catalytic converter for automobile exhaust emission, Int. J. Innov. Res. Sci. Eng. Technol. 5 (2016) 9. Crossref

(13) S. Khurana, K.K. Rayat, S. Tadepalli, et al. Review paper on catalytic converter for automotive exhaust emission, Int. J. Inf. Comput. Sci. 5 (2018) 144–154. Crossref

(14) Abhinesh, Arun Kumar, D. Kumar. Minimization of engine emission by using non-noble metal based catalytic converter, Int. J. Curr. Res. 4 (2014) 2663–2468. Crossref

Жүктеулер

Жарияланды

2025-10-14

Журналдың саны

Бөлім

Статьи

Дәйексөзді қалай келтіруге болады

Мұсатай, Е., & Тулепов, М. (2025). Бронетехниканың жауынгерлік бөлімінде оқ газдарын бейтараптандыру кезінде жылу беру мен масса алмасудың математикалық моделі. Горение и плазмохимия, 23(3), 311-322. https://doi.org/10.18321/cpc23(3)311-322